Osoby niepełnosprawne a zatrudnienie?

Powodzenie w poszukiwaniu i zatrudnieniu zależy w dużej mierze od samej osoby niepełnosprawnej. Mówimy tutaj o podejściu, cechach osobowości lub stopniu zaangażowania, które mają znaczny wpływ na odbiór zewnętrzny oraz zmotywowanie w dążeniu do aktywności zawodowej. 

Niemniej jednak - mimo chęci i zapału, istnieje wiele barier stojących na drodze do zatrudnienia.  Są to bariery zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne i nie wszystkie są zależne od osoby niepełnosprawnej.

Co zaliczamy do barier wewnętrznych?

• stan zdrowia,

• subiektywne poczucie złego stanu zdrowia,

• potrzeba stałej opieki medycznej,

• większa zachorowalność,

• przeciwwskazania z tytułu wieku,

• posiadane kompetencje - tj. brak wykształcenia, prawo jazdy,

• posiadane umiejętności miękkie -  tj. terminowość, samodzielność, kreatywność, systematyczność, dokładność, komunikatywność, umiejętność pracy w zespole,

• brak lub słabe przygotowanie zawodowe,

• niższa mobilność,

• niższa wydajność pracy,

• niższa jakość pracy,

• postawa wobec aktywności zawodowej,

• brak potrzeby zarobkowania bądź konflikt pomiędzy przychodami: praca vs renta,

• brak motywacji,

• niska samoocena,

• brak wiedzy na temat możliwości poszukiwania pracy,

• mała wiedza na temat działalności instytucji wsparcia.

Co zaliczamy do barier zewnętrznych?

• społeczne – postawy otoczenia wobec osób niepełnosprawnych tj. rodziny, pracodawcy, współpracowników. Przykładowo: nadmierna opiekuńczość lub postawa obojętna bądź negatywna,

• niska skuteczność i działalność systemów związanych z orzecznictwem, rehabilitacją. Także z integracją zawodową osób niepełnosprawnych,

• ekonomiczne – problemy socjalno-bytowe utrudniające codzienne życie, wysokie bezrobocie, niski rozwój biznesu
i przemysłu, brak pracy dla osób niepełnosprawnych, niski poziom poradnictwa zawodowego, brak pomocy w procesie poszukiwania pracy, zbyt złożone procedury wsparcia finansowego, niskie możliwości przekwalifikowania się oraz konkurencyjność osób pełnosprawnych,

• postawa pracodawcy – brak wiedzy na temat możliwości dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych, brak lub niska znajomość regulacji prawnych, zbyt wysokie koszty pracy, opinia o niskiej wydajności i jakości pracy, obawy przed dodatkowymi obowiązkami, kontrolami i sprawozdawczością oraz przed niekorzystnym wizerunkiem w mediach,

• prawne – dyskryminujące przepisy, brak stabilności prawa, zbyt skomplikowane zapisy regulacji prawnych w środowisku pracy. Konieczność wprowadzania pomysłów innowacyjnych oraz zmian technologiczno-organizacyjnych, brak przystosowania stanowiska pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, wymagania względem przygotowania obiektów, konieczność zapewnienia opieki medycznej, uprzedzenia pracowników,

• architektoniczne – niedostosowanie budynków i obiektów zarówno użyteczności publicznej, jak i w miejscu pracy pod względem możliwości manipulacyjnych i lokomocyjnych osób niepełnosprawnych,

Dodatkowo istotną rzeczą jest, aby osoba niepełnosprawna była świadoma swojego stanu zdrowia, ograniczeń
i możliwości w celu dostosowania się do zawodu i miejsca pracy. Zaakceptowanie swojej niepełnosprawności pomoże osobie z nią żyć. Co więcej, pracować i awansować!

Ilona Kraśnicka

Psycholog, Terapeuta