SPD? co to takiego?

Zamykając całość (w dość dużym skrócie) można powiedzieć, że SPD jest dysfunkcją, czyli zaburzeniami. Mamy z nimi do czynienia wtedy, gdy układ nerwowy niewłaściwie organizuje bodźce zmysłowe. Można również zaznaczyć, że tego typu zaburzenie nie ma żadnego wpływu na narządy, tj. nie łączy się z uszkodzeniem jakichkolwiek zmysłów.

W przypadku dzieci, mówimy o problemach z przetwarzaniem i prawidłowym reagowaniem na bodźce odbierane przez zmysły oraz informacje przez nie dostarczane do mózgu.

Zaburzenia przetwarzania sensorycznego u dzieci?

Tak, dokładnie. Chociaż nie dotyczą one tylko dzieci - pojawiają się także u dorosłych. Osoby dorosłe jak i dzieci mogą
w taki sam sposób czuć się bombardowane nadmiarem bodźców i również mogą przyjmować postawę obronną.
Jednakże - jak wiadomo - jako osoby dorosłe jesteśmy w stanie więcej o samych sobie powiedzieć, dlatego skupmy
się na tym, jak tego typu zaburzenie wygląda u dzieci.

Cechą charakterystyczną dla tego typu zaburzeń jest nieumiejętność prawidłowego łączenia (integracji) wszystkich danych docierających z kilku zmysłów równocześnie przez układ nerwowy, a określając precyzyjniej przez mózg. W takich przypadkach możemy mówić, że mamy do czynienia z dwoma rodzajami wrażliwości sensorycznej: nadmiernym reagowaniem czyli nadwrażliwością i zbyt słabym reagowaniem czyli podwrażliwością na otoczenie.

Unikanie czy poszukiwanie wrażeń?

Zauważmy, że dzieci z SPD mają bardzo silne preferencje sensoryczne, mogą np. lubić tylko jeden rodzaj ubrań lub określony smak potraw, co wpływa i zaburza codzienne funkcjonowanie nie tylko ich, ale również i nasze - jako rodzica.

Dzieci z nadwrażliwością mogą reagować lękiem na bodźce sensoryczne, takie jak: dźwięki, hałas, dotyk i faktura materiału, które dla innych osób wydają się ciche, łagodne bądź miękkie. Z kolei dzieci z podwrażliwością nie zauważą sygnałów, nie zareagują w typowy sposób, bądź będą szukały silnych bodźców, by odpowiednio pobudzić zmysły.

Dlatego też, dzieci z SPD mogą być postrzegane jako ekscentryczne lub rozpieszczone. Mogą chcieć dotykać wszystkiego, przytulać się do każdego, co najważniejsze - mogą nie przestrzegać przestrzeni osobistej innych osób. Ponadto może pojawić się u nich obwąchiwanie przedmiotów, lizanie ich, rzucanie nimi czy koniec końców mogą mieć silne preferencje smakowe. Zauważyć także można silne ograniczanie lub unikanie pewnych doznań, albo nieprawidłowe reagowanie na konkretne bodźce. 

O czym warto pamiętać?

Chociażby o tym, że symptomy tych zaburzeń mogą mieć różną intensywność. Każde dziecko może inaczej reagować i te "objawy" mogą także różnić się od siebie pod wieloma względami. Dla przykładu rozróżnijmy, że te wartości mogą mieć inną siłę w zakresie od sposobu przetwarzania informacji sensorycznych przez trudności ich przetwarzania od małych do poważnych, aż po nieprawidłowe relacje z rówieśnikami po wykluczenie z grupy włącznie.  

Pamiętajcie! SPD często mylnie diagnozowane jest jako autyzm, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, ADHD i opóźnienia rozwojowe. Co ważne - w leczeniu SPD zaleca się udział dzieci w terapii zajęciowej z integracji sensorycznej, techniki trenowania umysłu lub pracę z umiejętnościami motorycznymi.

Dlatego nie obawiajmy się konsultacji, terapii lub postawionej diagnozy. Mimo, że większość opisywanych zachowań może budzić w nas niepokój i obawę o własne dziecko - uspokajamy. Tak naprawdę, zdiagnozowane zaburzenie i dobra opieka terapeutyczna potrafi naprawdę dużo zdziałać (nie tylko w zrozumieniu problematyki), ale i w drodze ku temu, aby nasza pociecha mogła sobie coraz lepiej radzić z integracją bodźcową zmysłów, które na pewno z każdą próbą będą coraz lepiej funkcjonowały, będąc także bazą do rozwoju kolejnych umiejętności.

Ilona Kraśnicka

Psycholog, Terapeuta